အိုင်ဝေဝေ စကားဝိုင်း
3rd August
အိုင်ဝေဝေစကားဝိုင်း (အမလီ အန်ဒရာအို့စ်နှင့် ကယ်ရိုလ် ဘက်ကာ တို့၏ စကားဝိုင်း)
ဝေဝေ့ 🍅
ပထမဆုံး၊ ကျနော့်ရဲ့ နောက်ထပ်ရုပ်ရှင်က တိရစ္ဆာန်တွေအကြောင်းပဲ။ မိန်းမတွေ၊ ကလေးတွေ၊ တိရစ္ဆာန်တွေက အများဆုံး သားကောင်ဖြစ်ရတာက တကယ့်ကို ဝမ်းနည်းစရာလို့ ကျနော်ထင်တယ်။ သူတို့က နိုင်ငံရေး ဒါမှမဟုတ် ကျနော်တို့ရဲ့ ရည်မှန်းချက်ကြီးတဲ့ အိုင်ဒီယိုလိုဂျီနဲ့ ဘာမှ မဆိုင်ဘူး။ ဒါပေမယ့် သူတို့က အမြဲတမ်း သားကောင်ဖြစ်နေရတယ်။ အခု တိရစ္ဆာန်တွေနဲ့ လူသားတွေရဲ့ ဆက်ဆံရေးအကြောင်း နောက်ထပ်ရုပ်ရှင်တစ်ကားကို ကျနော်ရိုက်နေတယ်။ သမိုင်းတစ်လျှောက်မှာ တကယ့်ဆက်ဆံရေးက ဘာလဲ။ မတူညီတဲ့ ဘာသာတရားတွေ၊ မတူညီတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတွေထဲမှာ ကျနော်တို့ကိုယ်တိုင်နဲ့ တိရစ္ဆာန်တွေနဲ့ ဆက်ဆံရေးကို ဘယ်လို မြင်လဲ။အဲဒါက တကယ့်ကို စိတ်ဝင်စားစရာပဲ။
အမလီ အန်ဒရာအို့စ် ✍️
ကျွန်မဟာ အိုင်ဝေဝေကို တရုတ်နိုင်ငံ၊ အင်နာမိုင်ဂိုးလီးယားရှိ အော်ဒို့စ်မြို့မှာ ပထမဆုံးတွေ့ခဲ့ပါတယ်။ အိုင်ဝေဝေနဲ့ Herzog & de Meuron တို့က ကမ္ဘာတဝှမ်းက လူငယ်ဗိသုကာပညာရှင် တစ်ရာကို ဖိတ်ခေါ်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ မြို့သစ်တစ်ခုဖြစ်တဲ့ အော်ဒို့စ်မှာ အိမ်ကြီးတစ်လုံးစီအတွက် ဒီဇိုင်းတစ်ခုစီ တင်သွင်းဖို့ ဖိတ်ကြားခဲ့ပါတယ်။ဒီအိမ်ကြီးတွေ တည်ဆောက်လို့ မပြီးခဲ့ပေမယ့်၊ အော်ဒို့စ် တရာဟာ တစ်သက်တာလုံး ခင်မင်ရင်းနှီးမှုတွေ၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေရဲ့ ကွန်ရက်တစ်ခုဖြစ်လာခဲ့ပြီး ဗိသုကာအကြောင်း သမားရိုးကျ ဇာတ်လမ်းတွေကို ပြောင်းလဲပစ်လိုက်ကာ ဥရောပကြီးစိုးမှုကို ဗဟိုမထားတော့ဘဲ၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ မြို့ပြဖြစ်ပေါ်လာမှု၊ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်မှု၊ အိမ်ခြံမြေဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုတွေရဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေနဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေကို ဖြေရှင်းဖို့ နည်းလမ်းတွေကို ရှာဖွေနေပါတယ်။ ဒီအခွင့်အလမ်းတွေနဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေဟာ အော်ဒို့စ်မှာ ကျွန်မတို့အများစုအတွက် အလွန်ပြင်းထန်ပြီး အရေးတကြီး ခံစားခဲ့ရတာပါ။ ဒါကြောင့် ဒီအတွေ့အကြုံကို ကျွန်မတို့အားလုံးအတွက် ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့တဲ့ အိုင်ဝေဝေကို ကိုယ်တိုင်ကျေးဇူးတင်ချင်ပါတယ်။
ဒီနေ့ရဲ့ စကားဝိုင်းအတွက် ပြင်ဆင်ဖို့ဆိုတာ မလွယ်တဲ့အလုပ်ပါ။ ဒါကြောင့် အနုပညာကျောင်းရဲ့ ဌာနမှုးဖြစ်တဲ့ ကယ်ရိုလ် ဘက်ကာက ဒီညနေမှာ ကျွန်မတို့နဲ့အတူ စင်မြင့်ပေါ်မှာ ပါဝင်ဆွေးနွေးပေးဖို့ သဘောတူခဲ့တာကို ဝမ်းသာပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ ရက်သတ္တပတ်အနည်းငယ်အတွင်း အိုင်ဝေဝေရဲ့ မကြာသေးခင်က လက်ရာတွေကို အတူတူ စူးစမ်းလေ့လာရင်း အတွေးတွေကို ချိတ်ဆက်ပြီး အဟောင်းအသစ် အတွေ့အကြုံတွေကို မျှဝေဖို့ အချိန်တချို့ရခဲ့ပါတယ်။အိုင်ဝေဝေရဲ့ လက်ရာတွေနဲ့ တွေ့ဆုံမှုဟာ ဒီလိုဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိပါတယ်။ တိုက်ရိုက်ဖြစ်စေ၊ မီဒီယာကတစ်ဆင့်ဖြစ်စေ၊ အမြဲတမ်း ဖြည်းဖြည်းချင်း ဖွင့်ဟလာပြီး အလွှာပေါင်းစုံ ပေါင်းစပ် ချဲ့ထွင်လာပါတယ်။ သူ့ရဲ့လက်ရာတွေကို မြင်လိုက်တဲ့အခါ၊ အမြဲလှပပြီး ကျွမ်းကျင်စွာ ဖန်တီးထားတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ပြီးတော့ သူ့ရဲ့ အတိုင်းအထွာကို သတိထားမိလာတယ်—ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ တည်ရှိမှုအရ ဖြစ်စေ၊ ဒါမှမဟုတ် သူ့ရဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေ၊ လုပ်အားပြင်းထန်မှု၊ ပစ္စည်းတွေထဲမှာ ထည့်သွင်းထားတဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေ၊ ပြန်လည်အသက်ဝင်လာတဲ့ ကိုးကားချက်တွေ၊ ဆက်စပ်မှုမရှိတဲ့ အပိုင်းအစတွေကို ဆွဲယူလာပြီး စမတ်ဖုန်းကနေ စမတ်ဖုန်းတစ်လုံးဆီ မီဒီယာမှာ ချဲ့ထွင်လာတာကို သတိထားမိလာပါတယ်။ ရဲရင့်စွာ၊ သွေးဆောင်စွာ၊ ရက်ရောစွာနဲ့ ပြင်းထန်စွာ ခံစားခဲ့ရတဲ့ အခိုက်အတန့်တွေကို ချက်ချင်းထုတ်လွှင့် ပြသလိုက်တာပါ။ အိုင်ဝေဝေရဲ့ လက်ရာတွေဟာ ကျွန်မတို့အားလုံးကို ထိတွေ့စေပါတယ်။ ဒါဟာ တစ်ချိန်တည်းမှာ နက်ရှိုင်းစွာ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆန်ပြီး၊ အချိန်၊ နေရာ၊ အတွေ့အကြုံနဲ့ ဗဟုသုတတွေရဲ့ ကွဲပြားမှုတွေကို ဖြတ်ကျော်ပြီး ကျွန်မတို့ရဲ့ မျှဝေထားတဲ့ လူသားဖြစ်တည်မှုကို သိသာထင်ရှားစွာ ထိတွေ့စေနိုင်ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ လှပတဲ့ အဆောက်အဦးတွေရဲ့ ထူထဲတဲ့ နံရံတွေထဲမှာ သေးငယ်ပေမယ့် အစွမ်းထက်တဲ့ ပြတင်းပေါက်လေးတွေကို ဖွင့်ပေးပြီး၊ ကွဲပြားတဲ့ ကမ္ဘာကို စိတ်ကူးကြည့်ဖို့ ဖွင့်ပေးတဲ့ ဘောင်တွေဖြစ်သလို၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ပြောင်းလဲပြီး ကျွန်မတို့ရဲ့ အကြည့်တွေကို ပြန်လည်ပြုပြင်ဖို့လည်း ဖြစ်ပါတယ်။အိုင်ဝေဝေရဲ့ လက်ရာတွေဟာ ကျွန်မတို့ရဲ့ ခေတ်ကာလရဲ့ မှတ်တမ်းတစ်ခုလိုပါပဲ။ ကျွန်မတို့ မြင်ချင်မမြင်ချင်တဲ့ အရာတွေကို သိသာထင်ရှားစေပြီး၊ ကျွန်မတို့ သိပြီးသားလို့ထင်ထားတဲ့ အရာတွေကို ထူးထူးခြားခြား စဉ်းစားကြည့်ဖို့ ဖိတ်ခေါ်ပါတယ်။ နေ့စဉ်သုံးပစ္စည်းတွေနဲ့ ပစ္စည်းအမျိုးမျိုးကို ယူပြီး မီဒီယာအမျိုးမျိုးမှာ ပြင်းထန်တဲ့ လုပ်အားနဲ့ ဂရုတစိုက် ပြောင်းလဲဖန်တီးပါတယ်။ အသစ်အသစ်သော ပေါင်းစပ်မှုတွေ ပေါ်ပေါက်လာတဲ့အခါ၊ အလှတရားအသစ်တွေ ဖန်တီးလာပြီး၊ အဓိပ္ပါယ်သစ်တွေ ထွက်ပေါ်လာကာ၊ ဆက်စပ်မှုဟောင်းတွေ ဖျက်ဆီးခံရပြီး၊ နံရံတွေ ပြိုကျကာ၊ ကန့်သတ်ချက်တွေ ပြန်လည်ပြုပြင်ခံရပါတယ်။ ဒါဟာ လက်ရာတစ်ခုတည်းသာ ချဲ့ထွင်ပြီး ကျယ်ပြန့်တာမဟုတ်ပါဘူး။ အိုင်ဝေဝေရဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်နဲ့ သူ့ရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေဟာလည်း ပိုမိုကျယ်ပြန့်ပါတယ်—အနုပညာရှင်တစ်ယောက်ထက် ပိုပါတယ်၊ ဗိသုကာပညာရှင်တစ်ယောက်ထက် ပိုပါတယ်၊ စာရေးဆရာ၊ ရုပ်ရှင်ရိုက်ကူးသူ၊ သို့မဟုတ် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတစ်ယောက်ထက် ပိုပါတယ်။ အိုင်ဝေဝေရဲ့ ကျယ်ပြန့်တဲ့ လုပ်ဆောင်မှုဟာ ကျွန်မတို့အားလုံးအတွက်—ဒီခန်းမထဲမှာ ရှိနေတဲ့ ကျောင်းသားတွေအတွက်လည်း—ဗဟုသုတ၊ ပါဝင်ပတ်သက်မှု၊ နဲ့ လုပ်ဆောင်မှုအတွက် အခွင့်အလမ်းသစ်တွေကို ဖွင့်ပေးနေပါတယ်။
ကယ်ရိုလ် ဘက်ကာ ✍️
“Good Fences Make Good Neighbors” ဆိုတဲ့ စီမံကိန်းဟာ အလွန်ကောင်းမွန်တဲ့ စီမံကိန်းတစ်ခုပါ။ ဒါဟာ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတွေနဲ့ ဒုက္ခသည်တွေရဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေကို မြို့ရဲ့ နှလုံးသားထဲကို ယူဆောင်လာဖို့ ကြိုးစားတာပါ။ ရှင်ဟာ နယူးယော့ခ်ကို ပြန်လာတဲ့အခါ ဝါရှင်တန်စကွဲယားပန်းခြံမှာ ပထမဆုံးရောက်ခဲ့တဲ့ အမှတ်တရတွေနဲ့ ပြန်လာတာပါ။ အဲဒီအချိန်က အတွေ့အကြုံတွေအကြောင်းနဲ့ အခုဒီမြို့ကို ပြန်လာရတာ ဘယ်လိုခံစားရလဲဆိုတာ အရင်ဆုံး ကြားချင်ပါတယ်။
ဝေဝေ့ 🍅
အရှည်ကြီး မိတ်ဆက်ပေးတာအတွက် ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ ကျွန်တော် အမြဲတွေးမိတာက “ဒါ တကယ်ပဲ ကျွန်တော်လား” ဆိုတာပါပဲ။ ဒီမှာ ခင်ဗျားတို့နဲ့အတူ ရှိခွင့်ရတာ အရမ်းဝမ်းသာပါတယ်။ ကျွန်တော်ဟာ ဗိသုကာပညာနဲ့ အနုပညာကို လုပ်ဆောင်နေသူတစ်ယောက်ပါ။ ခင်ဗျားတို့ မြင်တဲ့အတိုင်း၊ ကျွန်တော်ဟာ ဒီလုပ်ငန်းနှစ်ခုလုံးကို ချစ်မြတ်နိုးပါတယ်။ ဒါဟာ စိတ်ကူးယဉ်အိပ်မက်တွေ ရှိဖို့နဲ့ ရိုးရိုးရှင်းရှင်း လက်တွေ့ကျတဲ့ တွေးခေါ်မှုစွမ်းရည်ရှိဖို့ အကြောင်းပါ။ ပြီးတော့ တစ်ခုခုကို ဖြစ်ပေါ်လာအောင် လုပ်ဆောင်ဖို့၊ ကျနော်တို့ရဲ့ ဘဝထဲကို တစ်ခုခု ထည့်သွင်းဖို့ဆိုတာ အရမ်းအရေးကြီးပါတယ်။“Good Fences Make Good Neighbors” ဆိုတဲ့ စီမံကိန်းဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်အနည်းငယ်က Public Art Fund က ကျနော့်ကို စီမံကိန်းတစ်ခု လုပ်ဖို့ ဖိတ်ခေါ်ခဲ့တဲ့အခါ ဖြစ်ပေါ်လာတာပါ။ အစပိုင်းမှာ ကျနော်ဝန်လေးနေခဲ့တယ်။ နယူးယော့ခ်မြို့ဟာ အရမ်းလှပတဲ့ မြို့တစ်မြို့ဖြစ်ပြီး အများသူငှာ အနုပညာလိုအပ်မယ်မထင်ဘူးလို့ တွေးခဲ့မိတယ်။ မကြာခဏ တစ်ခုခုကို မြင်လိုက်ရတဲ့အခါ “အိုး၊ ဒါ အများကြီးလွန်းနေပြီ၊ ဒီမှာ မရှိသင့်ဘူး” လို့ တွေးမိတယ်။ ဒါပေမယ့် နောက်ဆုံးမှာ ကျနော် ဒီမြို့မှာ စီမံကိန်းတစ်ခုလုပ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။ ကျနော်ဟာ ၁၉၈၂ ကနေ ၁၉၉၃ ခုနှစ်အထိ ဒီမှာ ဆယ်နှစ်လောက် နေခဲ့တယ်။ အဲဒီအချိန်တုန်းက ဒီမှာရှိတဲ့ ကျောင်းသားတွေလိုပဲ ကျနော်ကိုယ်ကို ကျောင်းသားတစ်ယောက်လို့ သတ်မှတ်ခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် တကယ်တော့ ကျွန်တော် တစ်နှစ်လောက်ပဲ တကယ်သင်ယူခဲ့တယ်၊ ဒါမှ တစ်နှစ်ထက်နည်းနေသေးတယ်။
ကယ်ရိုလ် ဘက်ကာ ✍️
ကျွန်မတို့ရဲ့ကျောင်းသားတွေကို အဲဒီလိုမပြောပါနဲ့တော့။
ဝေဝေ့🍅
ဟမ်၊ ကျနော် ပါဆင်းကျောင်းကနေ ထွက်လာခဲ့တာ။ အဲဒီကျောင်းက ကောင်းတာပေါ့၊ ဒါပေမယ့် သိပ်ကိုစျေးကြီးတယ်။ ကျနော့် အတွက်တော့ သူတို့သင်ပေးတာက မူကြိုကျောင်းလောက်ပဲဖြစ်မယ်။ ကျနော်က ကွန်မြူနစ်လူ့အဖွဲ့အစည်းကနေ ရောက်လာတာလေ။ ကျနော့်မိဘတွေက ကျနော့်ကို ထောက်ပံ့ပေးနိုင်စရာအကြောင်းမရှိဘူး။ ပညာသင်စရိတ်က ဘယ်လောက်ကြီးတယ်ဆိုတာ သူတို့ကို ဘယ်တုန်းကမှ မပြောခဲ့ဘူး။ ပြောလိုက်ရင် နှလုံးဖောက်ပြီး သေသွားနိုင်တယ်။ သူတို့အတွက် ပညာသင်စရိတ်ဆိုတဲ့အယူအဆကိုယ်တောင် နားလည်ဖို့မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ဒီမှာတော့ အဲဒီလောက်ပေးရတယ်လေ။ အခုထိလည်း ကျနော်နားမလည်ဘူး။ တချို့နိုင်ငံတွေမှာ ပညာသင်စရိတ်ဆိုတာ မရှိဘူး။ ဒါပေမယ့် ဒီနိုင်ငံမှာကျတော့ ဘာကြောင့် ပေးရတာလဲ။ တစ်မျိုးပဲ၊ လူငယ်တွေကို ငွေကြေးအကြောင်းတွေးစေချင်တဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ မျက်လှည့်တစ်ခုလိုမျိုး ထင်ရတယ်။ နောက်မှ ကြွေးတွေပြန်ဆပ်ဖို့ ငွေရှာရမယ်ဆိုတဲ့ စိတ်မျိုးပေါ့။ ကျနော်ကတော့ ဒီအကြောင်းတွေကို ဘယ်တုန်းကမှ နားမလည်ခဲ့ဘူး။ ဘာလို့ဆို ကျောင်းကိုတောင် မပြီးခဲ့ဘူးလေ။ ထွက်လိုက်တာပဲ။
ကျောင်းထွက်လိုက်တော့ နယူးယောက်မှာ တရားမဝင်နေထိုင်သူဖြစ်သွားတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒါက ကျနော့်အတွက် ပြဿနာမဟုတ်ခဲ့ဘူး။ ဒီမှာ တရားမဝင်နေထိုင်သူတွေ အများကြီးရှိတာပဲ။ အဲဒါက ကျနော့်ကို မဆိုးရွားစေခဲ့ဘူး။ ပိုပြီးလွတ်လပ်တယ်လို့ ခံစားရတယ်။ ဘာလို့ဆို ကျနော်က ဒီအရင်းရှင်စနစ်ရဲ့ စက်ယန္တရားထဲ ပါဝင်မနေခဲ့တာကိုး။
ကယ်ရိုလ် ဘက်ကာ✍️
ဒါပေမယ့် ရှင် ကျောင်းထွက်လိုက်တာက ရှင့်မှာ အဲဒီလိုဖွဲ့စည်းပုံတွေမလိုဘဲ အနုပညာရှင်တစ်ယောက်အနေနဲ့ ဆက်လုပ်နိုင်လို့ပဲ။
ဝေဝေ့🍅
ကျောင်းထွက်လိုက်ရင်တောင် ကိုယ့်ကိုယ်ကို အနုပညာရှင်လို့ သာ ခေါ်လိုက်။
ကယ်ရိုလ် ဘက်ကာ ✍️
ဟုတ်ပါပြီ။ ဒါပေမယ့် ဗိသုကာပညာရှင်တွေဆိုရင်တော့…